کیفیت آب مصرفی شترمرغ ها

»» کیفیت آب مصرفی شترمرغ ها
آب ضروری ترین ماده در جیره شترمرغها می باشد. تقریبا 60 تا 85 درصد (گاهی هم بیشتر) کل تغذیه روزانه ( شامل آب و غذا) در دامهای مزرعه ای توسط آب تامین می شود. میزان محتوی آب کل بدن یک موجود بالغ ( بدون چربی ) تقریبا در گونه های دامهای مزرعه ای ثابت و در حد متوسط 71 تا 73 در صد از کل وزن بدن می باشد. کیفیت آب مصرفی بستگی به مناسب بودن ساختمان حفاظت و نگهداری کل سیستم آب رسانی و منبع آب دارد. کیفیت آب مستقیما بر میزان مصرف آب توسط حیوان تاثیر می گذارد. اولین اثر محدود کردن مصرف آب، حال اختیاری و یا غیر اختیاری، کاهش مصرف غذا و در نتیجه کاهش قابلیت تولید شترمرغ می باشدخوش طعمی و مواد سمی آبی که کیفیت پایینی دارد به دو صورت می تواند مشکل ساز باشد: طعم بد آب می تواند باعث کاهش مصرف گردد و یا ممکن است در آن آب مواد سمی وجود داشته باشند. برخی از مواد سمی، خوش طعمی آب را کاهش نمی دهند بلکه بسیار مضرتر از این مواد هستند. مواد سمی که ممکن است در آب شرب یافت شوند شامل حشره کش ها، فلوئورین، نیتراتها، سلنیوم و نیز غلظت بالای سایر عناصر خاص می باشند. آب می تواند دارای باکتری، ویروس، پروتزوآ و یا تخم کرمها باشد که تمامی این عوامل می توانند بیماری و یا مشکلات دیگری ایجاد کنند. علاوه بر مواد سمی، آب می تواند ترکیبات دیگری داشته باشد که باعث طعم بد آن گردد. به عنوان مثال آب قلیایی حاوی غلظت بالایی از پتاسیم، سدیم و کربنات کلسیم می باشد. آبی که نمک زیادی دارد در مقایسه با آبی که مواد معدنی ندارد طعم بدی دارد. نمک ها شامل سدیم، کلسیم، منیزیم و پتاسیم در ترکیب با بی کربنات ها، کلریدها ویا سولفات ها می باشند.
برخی از مواد آلوده کننده شایع آب عبارتند از:
1- تمامی مواد جامد محلول ( سختی آب )
این اصطلاح شامل تمامی مواد معدنی می شود که می توانند در آب جریان یافته، در خاک و یا صخره ها وجود داشته باشند. بیشتر حیوانات اهلی می توانند غلظت مواد جامد محلول را از 000/15 تا 000/17 جزء در میلیون (ppm) تحمل کنند. اگر چه این غلظت ها می توانند بر میزان تولید تاثیر بگذارند. نمکهایی در حد 000/5 ppm باعث تغییر آب می شوند و در صورت مصرف باعث کاهش وزن و اسهال می گردند.
سولفات ها: که معمولا به شکل سولفات منیزیم، سولفات سدیم یا سولفات کلسیم می باشند اثر ملین در حیوانات دارند. اثر ملینی بیشتر در مورد حیوانات جوان به کار می رود تا حیوانات بالغ. سازمان خدمات بهداشت عمومی ایالات متحده توصیه می کند که آب دارای بیش از 250 ppm کلرید یا سولفات و 500 ppm مواد جامد محلول برای مصارف، مناسب نمی باشد.سولفات های بیش از 500 ppm در آب می توانند در حیوانات جوان باعث اسهال شوند.
آهن: در غلظتهای اندکی مانند 3/0 ppm در آب، باعث رنگ قهوه ای آب می گردد. یافتن مقادیری تا 30 ppm آهن در منابع آب روستایی دور از انتظار نمی باشد. شترمرغها از نظر اینکه نمی توانند مقادیر بالای آهن خوراکی را تحمل کنند منحصر به فرد می باشند. بنابراین می باید در مورد حذف منابع غیر ضروری آهن در جیره شترمرغها توجه بیشتری انجام دهیم. اینکه چه سطحی از آهن را می توان بعنوان سطح حداکثر برای شترمرغ در نظر گرفت مشکل می باشد. این امر بدین دلیل است که این مقدار بستگی به سطوح آهن وارد شده از تمامی مواد جیره روزانه شترمرغ دارد. همچنین شتر مرغ علاقه به خوردن آشغالهای موجود روی زمین را دارد و اگر خاک غنی از محتوای آهن باشد منبع تغدیه ای دیگری از آهن وجود خواهد داشت.
با توجه به اینکه استفاده شترمرغ از منابع موجود آهن در آب، جیره و خاک اطراف به میزان زیاد به علت سمی بودن نامطلوب می باشد این حالت باعث کاهش تولید پرنده خواهد شد. آهن زیاد در جیره شترمرغ از هر یک از منابع موجود می تواند با میزان استفاده از سایر مواد معدنی مهم و مواد معدنی کمیاب در جیره تداخل داشته باشد. آهن زیاد موجود در جیره شترمرغ می تواند بخصوص با میزان استفاده از فسفر تداخل داشته باشد و گاها باعث کمبود فسفر در جیره پرنده گردد. فسفر برای رشد خوب پرنده ( استخوانها و عضلات ) و همچنین برای باروری و تولید مثل حیوان ضروری می باشد.در شترمرغها کمبود فسفر به دلیل وجود آهن زیاد، باعث می گردد تا گوشت این حیوان طعم جگری به خود بگیرد که برای مصرف کنندگان بسیار مهم است. بنابراین در جیره های Blue Mountain توصیه می گردد سطح آهن را در آب مصرفی در سطح 3/0 ppm نگهداریم. اگر آب مصرفی شما بیش از میزان توصیه شده آهن دارد توصیه می گردد سیستم تصفیه آب را به منظور خارج کردن آهن اضافی و سایر مواد مضر برقرار کنید.
منگنز: اغلب مانند آهن عمل می کند با این تفاوت که سطوح منگننز باعث بوجود آمدن قشری سیاه رنگ در لوله ها و تجهیزات آبیاری می گردد.
2 - نیترات ها: نیترات ها بطور گسترده ای در محیط پراکنده و بخصوص برای گیاهان سودمند می باشند. در صورت ورود مقادیر قابل توجهی از نیترات ها (NO3) در آب شرب، سلامتی به خطر می افتد. نیتراتها (NO3) می توانند توسط باکتریهای لوله گوارشی به حالت سمی نیتریت (NO2) تبدیل گردند. نیترات ها و نیتریت ها اثر دیگری هم دارند. هنگام ارزیابی سطوح موادی که حیوانات در معرض آن می باشند، علوفه ها، اعمال باکتریها در منابع آب و نیز مقدار آب مصرفی می باید مورد توجه قرار گیرند.
منبع نیترات ها و نیتریت ها در آب شرب عبارتند از:
• نشت کردن و نفوذ آبی که از داخل خاک عبور می کند.
• آب سطحی و یا آلودگی چاه آب
• تبدیل نیترات ها به نیتریت ها توسط باکتریها
مساله نیترات ها، اثرات آن بر تولید و تولید مثل، حدود ایمنی آن، نحوه عمل آنها با سایر منابع نیتروژنی و روشهای مناسب حذف و یا خنثی سازی آنها، موارد مهم مورد بحث و مورد اختلاف می باشند که می باید در محیطهای بخصوص مورد مطالعه و تحقیق قرار گیرند. نیتراتها اگر در مقادیر زیاد وارد شوند می توانند توسط باکتریها به نیتریت ها تبدیل شوند که به راحتی جذب می گردند و قابلیت حمل اکسیژن را توسط خون کاهش می دهند.
در برخی گونه های حیوانی، مشکل نیتراتها می تواند بصورت کمبود ویتامین A تجلی کند. این دلیل مهمی است مبنی بر اینکه چرا تمامی جیره ها ی شترمرغ باید مقادیر کافی ویتامین A ، ید، فسفر و انرژی داشته باشند. سطوح نیترات ها در چاههای موجود در روستاها متغیر می باشد. معمولا دوره های پر باران در فصل بهار منجر به بوجود آمدن سطوح بالای نیترات ها در چاههای مزارع روستایی می شود. حذف نیترات ها از آب عمل مشکل و گران قیمتی می باشد. آنیونهای جایگزین می توانند نیترات ها را حذف کنند. دامنه سطوح مضر نیتراتها در آب بین 50 ppm و 100 ppm بطور دلخواه در نظر گرفته شده است. سازمان خدمات بهداشتی عمومی آمریکا حد بالایی( 45 ppm) را برای نیترات ها در آب آشامیدنی انسان در نظر گرفته است.
3- خرد سازواره ها ( میکرو ارگانیسم ها): باکتریهای کلی فرم تقریبا همه جا هستند و می توانند منبع گیاهی، حیوانی و یا خاکی داشته باشند. اصطلاح باکتری کلی فرم مدفوعی به ارگانیسم هایی که بطور طبیعی در لوله گوارشی دامها، انسان و پرندگان یافت می شود مربوط می باشد. در حالیکه این باکتریها می توانند مضر نباشند اما حضور آنها اغلب نشاندهنده این است که سایر باکتریها و ویروسهای بیماریزا هم می توانند وجود داشته باشند. میکرو ارگانیسم های مضر می توانند به راحتی به چاههای آبی که حفاظت آنها از آبهای آلوده سطحی به خوبی انجام نمی گیرد، وارد شوند. نتاییج حاصل از آزمون آب برای باکتری کلی فرم به میزان سطح صفر مطلوب، 1 تا 8 نامطلوب، 9 و بیشتر مضر اعلام می گردد. حفاظت نسبت به آبهای آلوده سطحی، کلر زدن و تصفیه می توانند مشکل وجود میکرو ارگانیسم ها را حل کند.
4- PH : آب اسیدی باعث خوردگی پمپ ها، لوله ها ، مخازن و تجهیزات می گردد. آب اسیدی را می توان با اضافه کردن خاکستر سود و یا سود سوزآور خنثی کرد. قلیایی بودن یکی از خواص اغلب منابع آبی می باشد و حاصل وجود بیکربنات ها و هیدروکسید ها است که طعم سود به آب می دهد. قلیایی بودن باعث رشد باکتریها می گردد که باعث جرم گرفتگی لوله ها و شوفاژها به دلیل تجمع باکتریها می گردد.
5- کلریدها: کلریدها به تنهایی مضر نیستند مگر اینکه در مقادیر بالای 200 ppm مطرح گردند. کلریدها در ترکیب با سدیم، نمک دریایی و سایر نمکها را تولید می کنند. سطوح 50 ppm تا 100 ppm برای دامها خوش طعم تر می باشد.
6- فسفاتها: اگر در چاههای آب روستایی مقادیر زیادی فسفات یافت شود، نشان دهنده آلودگی است اگر چه فسفاتها به خودی خود بی ضرر هستند اما آنها می توانند بعنوان منبع غذایی باکتری قرار گیرند و وجود آنها می تواند علامت وجود آلودگی باکتریایی باشد.
7- سولفید هیدروژن: این ترکیب عامل بوی بد آب حاصله از چاههای عمیق می باشد. حتی مقدار اندک 1 ppm می تواند بوی قابل توجهی را ایجاد کند. اسید ضعیف حاصله، به آهن حمله کرده و ترکیبی سیاه و روغنی می سازد. اقتصادی ترین روش زدودن سولفید هیدروژن از آب اکسید کردن آن توسط یک ماده شیمیایی مانند هیپوکلرید می باشد. این ترکیب باعث بوحود آمدن گوگرد گازی می گردد که می تواند از آب خارج شود.
8- حشره کش ها و علف کش ها: جشره کشها و یا علف کشها می توانند به آب زمینی و یا سطحی در نتیجه شستشو توسط آب باران، رانش و ... وارد شوند. آلودگی آب می باید موسسات دولتی محلی را موظف به استفاده درست از این مواد نماید.
9- سایر عناصر و مواد سمی
چه از منابع انسانی و چه از منابع طبیعی، آب بطور معمول عناصر و مواد سمی را دریافت می کند. متاسفانه فقط اطلاعات محدودی مبنی بر سمی بودن سطوح مواد متفاوت آب مصرفی حیوانات داریم. شرایط متعددی می باید در تشخیص اینکه سطح خاصی از یک ماده، سمی است یا خیر در نظر گرفته شوند. مواد سمی در آب می توانند به صورت مواد جامد معلق، مواد محلول و یا حالتی بین این دو باشند که بستگی به فرآیند هضم در حیوانات دارد.
استفاده کوتاه مدت از مواد سمی ممکن است اثرات قابل مشاهده ای نداشته باشد اما در صورت استفاده دراز مدت ممکن است باعث ضررهای جدی گردد. گونه های متفاوت حیوانات در برابر مواد سمی عکس العمل های متفاوتی نشان می دهند و حیوانات جوان و سالم ممکن است رفتار متفاوتی با عکس العمل حیوانات بالغ و ضعیف داشته باشند. می باید خاطر نشان گردد که منابع آبی، بخصوص آنهایی که از چاههای کم عمق تامین می شوند مستعد تغییرات ناگهانی در ترکیباتشان به دلایل طبیعی و یا انسانی هستند.
شماری از عناصری که در آب یافت می شوند به ندرت برای دامها مشکل ایجاد می کنند زیرا آنها نمی توانند در سطوح بالا به شکل محلول وجود داشته باشند و یا اینکه فقط هنگامی سمی هستند که در غلظت بالایی وجود داشته باشند. مثالهایی از این مورد شامل آلومینیوم، برلیم، برم، کروم، کبالت، مس، ید، منگنز، مولیبدن و روی هستند. همچنین به نظر نمی رسد این عناصر بصورت تجمعی در گوشت، شیر و یا تخم وجود داشته باشند.
از طرف دیگر عناصری مانند سرب، جیوه و کادمیوم باید مورد توجه باشند زیرا معمولا این عناصر در صورتی که در آب در غلظت های سمی وجود داشته باشند می توانند برای مصارف انسانی خطرناک باشند.
آزمایش آب
با مرکز خدمات بهداشتی، مرکز کشاورزی یا دامپزشکی به منظور اطلاعات در مورد آب محل تماس بگیرید. در مورد آزمایش های مورد نیاز و غلظت مواد موجود مطلع شوید. در قسمت زیر، جدولی مشاهده می شود که توسط سازمان خدمات بهداشتی عمومی ایالات متحده تنظیم شده است و استانداردهای آب آشامیدنی را نشان می دهد.
استاندارد های آب آشامیدنی سازمان خدمات بهداشت عمومی ایالات متحده
ماده شیمیایی حدود توضیحات
نیترات ها 45 ppm
نیتریت ها* 03/0 ppm
آهن 3/0 ppm
سختی آب* 0 تا 3 GPG به آن آب سبک می گوییم
4GPG و بالاتر به آن آب سنگین می گویند
فسفات* 5 ppm فسفات بالا نشانگر فضولات است
گوگرد 250 ppm
سولفید هیدروژن 1/0 ppm
PH 7 تا خنثی
آرسنیک 01/0 ppm
مس 1 ppm
سیانید 01/0 ppm
فلوئورین 1/0 تا 2/1 ppm
روی 5 ppm
نقره 05/0 ppm
سلنیوم 01/0 ppm
منگنز 05/0 ppm
سرب 05/0ppm
نمکی بودن 5000ppm
*تائید شده توسط اغلب آزمایشگاهها
نتیجه گیری
اگر تامین آب شترمرغهای شما توسط چاه آب روستایی صورت می گیرد می باید توجه دقیقی به کیفیت آب آن داشته باشید. هیچگاه فرض نکنید که کیفیت آب مصرفی خوب می باشد. همیشه به منظور مشخص کردن عدم وجود عناصر و مواد مضر برای پرندگانتان، آزمایش انجام دهید. همچنین می باید آب را در طی فصول مختلف سال آزمایش کنیم زیرا آب می تواند بطور چشمگیری در شرایط منطقه ای شما تغییر کند.

گرفته شده از:بخش آموزش و تحقیقات، شرکت مهندسی آتی نگر مهر
www.AtiSoftCo.com

نویسنده متن فوق: » محمد رضا زارع ( جمعه 86/5/26 :: ساعت 12:20 عصر )